Nuôi con là một câu chuyện dài hơi mà ở đó mỗi cha mẹ đều phải có những tính toán hợp lí. Bởi nuôi con không chỉ là cho con cuộc sống đầy đủ về mặt vật chất (tương ứng với khả năng của mỗi gia đình) mà còn phải cho con cuộc sống đầy đủ về mặt tinh thần, nhận thức. Lựa chọn phương pháp giáo dục đúng đắn trong quá trình nuôi dưỡng nhận thức của con chính là một trong những điều khiến mẹ Na trăn trở. Phần vì có quá nhiều phương pháp, phần vì kể cả khi học đủ thì cũng chỉ là lí thuyết trên trang giấy. Việc áp dụng từ câu chữ sang thực hành là chuyện khác nhau hoàn toàn.
Sau khoảng 2 năm tìm hiểu và 1.5 năm áp dụng với con với nhiều “trang” bị gạch bỏ làm lại thì mẹ Na rút được kha khá kinh nghiệm cũng như bài học. Mẹ Na đã chọn được cho mình phương pháp giáo dục phù hợp với Koi cũng như với cả gia đình.
Trước khi vào phần chia sẻ kinh nghiệm / lựa chọn của bản thân, mẹ Na sẽ chia sẻ lại những phương pháp đã tìm hiểu hoặc áp dụng để các ba mẹ cùng nắm. Biết đâu đấy, ba mẹ cũng sẽ chọn được phương pháp phù hợp cho bé của mình.
Ba mẹ có thể đọc thêm
- Lần đầu làm mẹ nên chuẩn bị những gì?
- Review kem trị rạn StretcHeal và Bio-Oil
- Review sữa bầu Morinaga và sữa bầu Maeil
- Các shop bán đồ em bé uy tín mẹ Na tin dùng
- Review: mẹ bầu nên bổ sung vitamin và khoáng chất gì
- Thương hiệu bán đồ em bé sơ sinh uy tín trên Shopee
- Thương hiệu bán đồ em bé sơ sinh uy tín trên Lazada
- Mẹ nên chọn loại bình sữa nào cho em bé sơ sinh
- Điểm danh các bác sĩ mẹ và bé mẹ Na đang follow
- Kinh nghiệm tập ti bình cho em bé sơ sinh
1. Các phương pháp giáo dục dành cho em bé
Thực tế có khá nhiều phương pháp giáo dục khác nhau tuy nhiên mẹ Na chỉ tìm hiểu những phương pháp bên dưới thôi. Trong đoạn này mẹ Na sẽ cố gắng viết ngắn gọn, ghi rõ điểm mạnh yếu của các phương pháp.
1.1. Phương pháp Montessori / Mô hình Montessori
- Thông tin chung: Được tạo ra bởi Maria Montessori vào khoảng 1900 tại Ý. Ba mẹ, ông bà, thấy cô… có vai trò là người chỉ đạo, hỗ trợ bé trong quá trình phát triển, học tập. Mô hình này khuyến khích bé phát triển độc lập tự tin.
- Quốc gia áp dụng: Ý, Châu Âu, Mỹ, Hàn Quốc, Nhật Bản, Trung Quốc
- Điểm mạnh:
- Khuyến khích trẻ phát triển độc lập, tự tin; phù hợp với trẻ thích hoạt động độc lập
- Phát triển kĩ năng sáng tạo và tự giải quyết vấn đề của trẻ
- Phát triển kĩ năng thực hành và tư duy logic trước mỗi vấn đề
- Điểm yếu:
- Được đánh giá chưa thực sự phù hợp với trẻ thích hoạt động nhóm
- Có thể khiến trẻ cảm thấy bị lạc lõng vì phải tự làm, tự xử lý vấn đề
- Trò chơi nổi bật: Lắp ráp, xếp đồ chơi theo thứ tự, các bài tập vận động tay
- Chi phí setup đồ chơi cho trẻ dưới 2 tuổi: 1tr – 5tr tùy vào chất lượng và số lượng của các món đồ chơi
- Chi phí setup 1 phòng theo phương pháp: Khoảng từ 20tr VND trở lên, chi phí này tùy thuộc vào số lượng đồ chơi và chất lượng món đồ. Chi phí này sẽ bao gồm giường, tủ sách, thảm lót, tủ đựng đồ chơi, các món đồ chơi cơ bản như bàn chơi đa năng, đồ dùng vận động thô, đồ chơi vận động tinh…
1.2. Phương pháp Reggio Emilia / Mô hình Reggio Emilia
- Thông tin chung: Được tạo ra ở Ý vào những năm 1940. Mô hình này tập trung vào phát triển sự sáng tạo và khả năng thực hành nghệ thuật ở bé. Gia đình và thấy cô sẽ tạo môi trường hợp tập kích thích sự tò mò, khám phá của trẻ, giúp trẻ phát triển kỉ năng giao tiếp và tương tác xã hội.
- Quốc gia áp dụng: Ý, Châu Âu, Mỹ, Hàn Quốc, Nhật Bản, Trung Quốc
- Điểm mạnh:
- Khuyến khích khả năng thực hành nghệ thuật, sự sáng tạo của trẻ
- Khuyến khích phát triển kĩ năng giao tiếp
- Phát triển kỹ năng tư duy logic và giải quyết vấn đề.
- Điểm yếu:
- Một số trẻ có thể cảm thấy gò bó vì không được lắng nghe và phát triển theo nhu cầu riêng
- Chưa thực sự phù hợp nếu ba mẹ muốn có kế hoạch học tập cụ thể cho con
- Trò chơi nổi bật: hoạt động vẽ, sơn, chế tác, chơi đùa với các vật liệu tự nhiên
- Chi phí setup đồ chơi cho trẻ dưới 2 tuổi: 500k – 3tr VND tùy vào số lượng và chất liệu (giấy vẽ, bút chì màu, bút lông, sơn, gỗ, bìa carton và các vật liệu tái chế…)
- Chi phí setup 1 phòng theo phương pháp: Từ khoảng 15 triệu VND trở lên bao gồm các vật liệu và đồ dùng sáng tạo như giấy vẽ, bút chì màu, bút lông, sơn, gỗ, bìa carton và các vật liệu tái chế, thảm lót, tủ đựng đồ chơi và kệ đựng sách…
1.3. Phương pháp Waldorf / Mô hình Waldorf / Mô hình Steiner
- Thông tin chung: Được phát triển vào những năm đầu thế kỷ 20. Phương pháp giáo giục này giúp giáo dục toàn diện em bé từ trí tuệ, cảm xúc tới thể chất. được phát triển bởi nhà triết học người Áo Rudolf Steiner vào những năm đầu thế kỷ 20. Steiner đã phát triển phương pháp này nhằm đáp ứng nhu cầu giáo dục toàn diện của con người, kết hợp giáo dục trí tuệ, tình cảm và thể chất.
- Quốc gia áp dụng: Đức, Châu Âu, Mỹ, Nga, Nhật Bản
- Điểm mạnh:
- Giúp em bé phát triển toàn diện, bao gồm cả khía cạnh tinh thần, tình cảm và thể chất.
- Giúp em bé trở nên sáng tạo và tự tin với những điều xung quanh
- Tôn trọng ý kiến cá nhân để em bé có thể chia sẻ quan điểm, phát triển theo cách riêng
- Điểm yếu:
- Hướng phát triển thiên về sáng tạo có thể khiến em bé bỏ qua các kỹ năng đọc, viết, tính toán
- Trò chơi nổi bật: Các vật liệu tự nhiên như gỗ, len, vải, các trò chơi xếp hình hoặc các hoạt động trải nghiệm ngoài trời như đi dạo trong rừng…
- Chi phí setup đồ chơi cho trẻ dưới 2 tuổi: Từ 100,000 VND tới 500,000 VND tùy vào kiểu đồ chơi, chất liệu hoặc kích thước
- Chi phí setup 1 phòng theo phương pháp: Từ khoảng 10tr trở lên ba mẹ có thể setup 1 phòng theo phương pháp này cho các bé, bao gồm đồ chơi, nội thất, vật liệu trang trí cũng như các đồ thiết yếu như rèm cửa, gối…
1.4 Phương pháp HighScope / Mô hình HighScope
- Thông tin chung: Được phát triển vào những năm 1960 tại Mỹ. Phương pháp giáo dục này tập trung vào việc thúc đẩy sự học tập tích cực và tăng cường sự độc lập của các em bé.
- Quốc gia áp dụng: Mỹ, Canada, Úc, New Zealand, Hàn Quốc, Nhật Bản, Trung Quốc
- Điểm mạnh:
- Giúp em bé phát triển các kỹ năng xã hội và tự chủ cho để tự tin giao tiếp
- Thúc đẩy khả năng tương tác
- Điểm yếu:
- Một số kỹ năng học thuật quan trọng như đọc, viết và tính toán có thể bị bỏ quên
- Trò chơi nổi bật: Setup theo từng góc chơi như góc chơi tự do với xếp hình, búp bê, xe đạp; góc chơi tập trung gồm bảng vẽ, bảng từ; góc chơi thể chết gồm xích đu, bóng; góc đọc sách gồm nhiều loại sách khác nhau
- Chi phí setup đồ chơi cho trẻ dưới 2 tuổi: Từ khoảng 500,000 VND tùy vào đồ chơi
- Chi phí setup 1 phòng theo phương pháp: Ba mẹ sẽ cần từ khoảng 5tr VND để setup 1 phòng cho con theo phương pháp này bao gồm đủ đồ chơi cũng như các đồ trang trí liên quan.
2. Cách lựa chọn phương pháp giáo dục từ mẹ Na
Các phương pháp giáo dục ngày càng nhiều và đa dạng các ba mẹ ha, trên đây chỉ là 4 trong nhiều phương pháp đang được các ba mẹ tin dùng (và mẹ Na tìm hiểu). Việc lựa chọn phương pháp phù hợp với con cũng như túi tiền của ba mẹ là điều khá cần thiết để vui cả nhà.
Sau khá nhiều va chạm thực tế, mẹ Na đúc kết một số kinh nghiệm cá nhân về việc chọn phương pháp như sau:
- Hãy tìm hiểu thật kĩ về phương pháp: Tìm hiểu thật kĩ về phương pháp chính là điều cực kì quan trọng nha ba mẹ. Vì chỉ khi hiểu thật rõ thì mới có thể áp dụng cho con. Đặc biệt là phải chọn lọc thông tin thật kĩ, từ các nguồn chính quy để đảm bảo tính chính xác.
- Phù hợp với con: Phù hợp ở đây bao gồm môi trường phù hợp, độ tuổi phù hợp và tài liệu (đồ chơi) phù hợp.
- Môi trường phù hợp: Tạo ra một không gian học tập an toàn, thú vị và đầy sáng tạo để trẻ có thể tự do khám phá, tìm hiểu và học hỏi.
- Độ tuổi phù hợp: Đồng ý rằng phương pháp nào cũng hay, tuy nhiên có phù hợp với độ tuổi của trẻ không lại là chuyện khác. Ba mẹ nên cân nhắc thật kĩ độ tuổi của con để chọn đồ chơi, chọn cách trang trí, chọn phương pháp dạy phù hợp. Quan trọng hơn, mỗi bé có một sự phát triển khác nhau nên ba mẹ hãy nhìn vào sự phát triển cụ thể của con, chứ đừng chỉ nhìn vào độ tuổi sinh học.
- Tài liệu phù hợp: Lựa chọn các món đồ phù hợp với từng giai đoạn phát triển của em bé và sở thích của em luôn. Ví dụ Koi khá thích đọc sách nên Na mua nhiều sách cho em khám phá; ngược lại, em không thích nhạc cụ cho lắm (dù thích nghe nhạc) nên mẹ Na tạm thời không mua nữa (sau khi thử 1 vài nhạc cụ).
- Sự tôn trọng phù hợp: Ba mẹ hãy để bé phát triển, khám phá và tìm hiểu theo cách riêng của mình. Tránh việc ép trẻ theo ý muốn của mình.
- Tham gia hoạt động cùng con: Không có em bé nào không thích ba mẹ chơi cùng cả. Vì vậy hãy dành nhiều thời gian cho con hết sức Ba mẹ có thể tham gia vào các hoạt động học tập cùng con, tạo niềm đam mê và tương tác tích cực giúp trẻ hứng thú và tiếp thu kiến thức tốt hơn.
Vậy thì, mẹ Na đã chọn phương pháp nào?
Thực tế, mẹ Na chọn phương pháp mix các phương pháp trên nha ba mẹ ơi. Mỗi một giai đoạn em bé Koi có một sự thay đổi riêng, nói cách khách ẻm chưa có định hình rõ ràng về tính cách hay sở thích. Chính vì vậy, để gắn chặt với một phương pháp là điều chưa thể. Bên cạnh đó, bản thân Na cũng muốn linh hoạt trong cách nuôi dạy em, đảm bảo em cảm thấy thoải mái hết sức có thể.
Hi vọng, các ba mẹ có thể lựa chọn cho các em bé của mình phương pháp phù hợp nha!